Yirmilik dişler, ergenliğin sonlarında veya yirmili yaşların başında çıkan üçüncü azı dişleridir. Genellikle ’20 yaşındaki’ dişler olarak adlandırılırlar. Bu içerikte 20 yaş dişi nedir, 20 yaş ne zaman rahatsız olur ve 20 yaş dişi hakkında bilinmesi gerekenler ele alınmıştır.
Bilgelik dişi nedir?
20 yaş dişleri yetişkin dişleridir ve 20 yaş dişleri olarak da adlandırılırlar. Bu dişler çenenin arkasında bulunan azı dişleridir. 20 yaş dişleri zamanla çene yapısına uyum sağlayamadıkları için kişide günlük hayatı olumsuz etkileyecek ağrı ve apse oluşumu gibi rahatsızlıklara neden olurlar.
Yirmilik dişlerin işlevi nedir?
Üçüncü azı dişleri olan yirmi yaş dişleri, ağızdaki diğer tüm dişler gibi doğru pozisyonda olduklarında ana dişler gibi çiğneme fonksiyonlarına yardımcı olabilirler. Ancak diğer dişler bu işlevi görerek kişiye rahatsızlık veriyorsa ağız yapısında gerekli görülmeden çekilebilir.
20 yaş dişleri ne zaman çıkar?
20 yaş dişi ne zaman çıkar sorusuna kesin bir cevap vermek mümkün değildir. Bu dişler genellikle 17-21 yaşlarının ortalarında çıkarken bazı bireylerde 21-25 yaşlarının ortalarında da sürebilmektedir. Aslında ergenlik çağının sonunda çıkan bu dişler bazı kişilerde 30 ve 40 yaşlarında da çıkabilmekte ancak bazen hiç çıkmamaktadır.
20 yaş dişinin neden olduğu sorunlar nelerdir?
17-25 yaşları arasında çıkan 20 yaş dişlerinin ağızda bırakılıp bırakılmaması uzmanlar arasında tartışma konusudur. Eğer gerçek konumundaysa ve çevre diş dokularına zarar vermiyorsa yerinde kalmasında bir sakınca yoktur. Ancak olağandışı bir durumdaysa, ileride zarar görmesini önlemek için bir yirmilik diş çekilmelidir. Peki 20 yaş dişleri ne gibi sorunlara yol açar?
Gömülü bilgelik dişleri:
Gömülü yirmi yaş dişleri, ağız boşluğunda oluşturacak yer bulamayan üçüncü azı dişleridir. Dişlerin sıralandığı çene kemiğinde 20 yaş dişinin çıkması için yeterli alan yoksa 20 yaş dişinin kısmen ya da tamamen gömülü kalmasına neden olur. Gömülü 20 yaş dişleri komşu dişlerde çürük, diş eti iltihabı ve kistik oluşumlara neden olmuyorsa çekilmesine gerek yoktur. Ancak tersi durumda, geri çekilmeleri gerekir.
Diş eti enfeksiyonları:
Kısmen sürmüş yirmi yaş dişleri, diş etlerinde bakteri ve yemek artıklarının birikmesine neden olur. Bu ağızda bir enfeksiyon oluşturur. Diş eti enfeksiyonları bireyde ağız kokusu, ağrı, ağzı açamama ve ödemlere neden olur. Gerekli müdahale yapılmazsa enfeksiyon lenf yoluyla yanağa ve boyuna yayılabilir.
Dişlerde çapraşıklık:
20 yaş dişlerinin sürme basınçları diğer dişlere de yansır. Bu nedenle diğer komşu dişlerde hareket olur ve ağızda çapraşıklık oluşabilir. Bu durum bireyde ısırma problemlerine ve çene ağrısına neden olabilir. Böyle bir durumda kişinin gerekli müdahale için ortodonti bölümüne başvurması gerekir.
Kistler ve tümörler:
20 yaş dişleri kök gelişiminin tamamlanması ile birlikte sürmeye başlar ancak bazen bu süreç uzayabilir. Bazı kişilerde yirmilik dişler gömülü kalabilir. 20 yaş dişleri gömülü kaldığında ağızda diş eti iltihabına ve bu da vücutta apselere neden olabilir. Ancak bu dişler takip edilmezse kist ve tümörlere yol açabilir. Bunu önlemek için 20 yaş dişleri düzenli diş hekimi gözetimi altında tutulmalıdır.
Yirmilik dişlerin çekimi:
Gömülü, yarı gömülü ve sıkışık dişler, çevre diş eti dokusunun iltihaplanmasına, diş çürüğünün oluşmasına, komşu dişlerin köklerinde ve minesinde doku kaybına neden olabilir. Bu nedenle gömülü ve yarı gömülü dişler ile ağızda tıkanıklık oluşturan 20 yaş dişleri gerçek durumda çıkmalarına rağmen çekilmelidir. 20 yaş diş çekimi işlemi ağız cerrahisi bölümünde yapılmaktadır.
Yirmilik diş çekimi için hazırlık:
20 yaş dişi ameliyatının nasıl yapılacağı dişin röntgen görüntüleri dikkate alınarak karar verilir. Diş çekimi işlemini gerçekleştirecek olan ağız cerrahı, ameliyat için tıbbi geçmişinizi inceler ve kullanılacak anestezi tipini belirler.
Yirmilik diş çıkarma prosedürü:
20 yaş dişlerinin çekimi için lokal anestezi tercih edilir. Ancak hastanın ihtiyacına göre genel anestezi ya da sedasyon da kullanılabilir. Çekim için önce 20 yaş dişinin köklerine uyuşturan bir iğne uygulanır. Uyuşma oluştuktan sonra diş hekimi diş çekimini gerçekleştirir. Operasyon sırasında rastgele bir ağrı olmaz.
20 yaş diş çekimi sonrası düzeltme:
20 yaş dişi çekimi sonrası hissedilen ağrının süresi 1 hafta ile 3 hafta arasında değişebilmektedir. Bu dönemde diş hekiminin önerileri dikkate alınmalı ve gerekli adımlar atılmalıdır.
Yirmilik diş çekimi sonrası olası komplikasyonlar:
20 yaş dişi çekiminden sonra bazı komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Bunlar şişlik, iltihaplanma, kanama, uyuşma ve alveolit gibi sorunlardır. Şişlik, ödem veya enfeksiyona bağlı olabilir. 20 yaş dişinin çekiminden sonra oluşan iltihap ve apselerin nedeni enfeksiyonun bölgede hızla yayılmasıdır. Bunu önlemek için diş hekiminin tavsiye ettiği bir antibiyotiğin kullanılması veya diş hekimi tarafından bölgenin temizlenmesi yeterlidir. Diş çekimi sonrası kanama da sık görülen bir sorundur. Bunun en büyük sebebi ise çekim sonrası gerekli süre tampon uygulanmamasıdır. Diş çekimi sonrası uyuşukluk bazen ödem nedeniyle oluşabilir. Ödemeye bağlı uyuşma kısa sürede geçecektir. Yirmilik diş çekiminden sonra alveolit alt çenede daha sık görülür. Alveolit belirtileri; Ağrı kesicilerle geçmeyen çok ağrı, ağzı açmada zorluk, ağızda kötü koku ve kötü tat, çekim bölgesinde pıhtılaşmadan çıplak beyaz bir görüntü oluşmasıdır. Alveolit semptomlarını ortadan kaldırmanın tek yolu diş hekiminin müdahalesidir.
Yirmi yaş dişi çekildikten sonra ne yenir?
20 yaş dişi çekildikten sonra tüketilen besinlere dikkat etmek gerekir. Bazı besinler dişlerin çekildiği bölgeye takılıp hasara neden olabilir. Çekilme bölgesinin hızlı bir şekilde iyileşmesi için yumuşak veya sıvı yiyecekler yemek gerekir. Örneğin;
elma püresi
patates püresi
yoğurt
meyve suları
Et suyu ile yapılan çorbalar
Jöle, muhallebi ve dondurma yenilebilir.
20 yaş dişi çekildikten sonra diş hekiminizi ne zaman aramalısınız?
20 yaş dişi çekimi sonrası ağızda oluşan ağrı ve şişkinliğin gün geçtikçe azalması beklenir. Ancak bazı durumlarda semptomlar azalmak yerine artabilir. Bunlar;
İyileşmesi gerekirken kötüleşen şişlik
aşırı kanama
Ameliyattan sonra üç ila dört gün süren şiddetli zonklayıcı ağrı
Yüksek ateş
Bu tür şikayetleriniz varsa vakit kaybetmeden diş hekimini aramalısınız.
