ANKARA – Seçime sayılı günler kala en çok merak edilen sorulardan biri de seçimin ikinci varyantta kalıp kalmayacağı. Bu sorunun yanıtı kritik çünkü ‘ikinci tur seçim’ Türkiye Cumhuriyeti tarihinde ilk kez yaşanacak bir siyasi deneyim olacak.
Adayların seçim çalışmaları hızla devam ederken hem Cumhur İttifakı hem de Millet İttifakı seçimin ilk turda kendi lehlerine sonuçlanmasını ve seçmenini bu yönde motive etmesini istiyor. Ancak kulislere göre Cumhur İttifakı ikinci nesil için şimdiden hazırlıklara başladı.
Son zamanlarda yapılan anketler ayrıca, seçilimin ikinci cinsiyete taşınması konusunda güçlü bir olasılık olduğunu gösteriyor. Anket şirketlerine ve siyaset bilimcilere göre bu ihtimali güçlendiren asıl etken, son dönemde düşüş trendine girse de Muharrem İnce’ye verilecek oylar.
Siyaset Bilimci Prof. Dr. Tanju Tosun, İstikrar İzleme Ağı Araştırma ve Politika Geliştirme Koordinatörü Dr. Hakan Yavuzyılmaz, ORC Araştırma Genel Müdürü Mehmet Pösteki ve Rawest Araştırma Genel Müdürü Roj Girasun ile seçimin ikinci tip olma ihtimalini konuştuk , ikinci cinse bırakılırsa oluşacak siyasi atmosfer ve hangi adayın daha avantajlı olacağı. Dört ismin ortak görüşü Muharrem İnce’nin oylarının belirleyici olduğu yönünde.
‘İKİNCİ TUR SEÇİM OLASILIĞI YÜKSEK’
Araştırma şirketlerinin mevcut çalışmalarına göre yaklaşık 10 puan civarında kararsız seçmen kitlesine sahip olduğunu söyleyen Siyaset Bilimci Prof. Cumhurbaşkanlığı adayları Muharrem İnce ve Sinan Ogan, ikinci tipte belirleyici oluyor. Anket ortalamalarına bakıldığında Kılıçdaroğlu’nun oy oranının yüzde 46-47 civarında olduğuna dikkati çeken Tosun, mevcut durumda seçimin ikinci cinse bırakılma ihtimalinin yüksek olduğunu belirtti. İnce’nin oylarında kayda değer bir kayıp yaşandığını hatırlatan Tosun, İnce ve Oğan seçmeninin önümüzdeki 10 gün içinde birer birer yön değiştirmesi ve kararsızların birer birer Kılıçdaroğlu’na yönlendirilmesi durumunda birinci tipte seçimin bitebileceğini kaydetti. .
İKİNCİ TÜRDE CUMHURİYET İTTİFAKI TÜM TUŞLARA BASACAK
Kamu bürokrasisinin siyasallaşması ve ‘parti devleti’ olgusu nedeniyle seçimin ikinci tipe bırakılması halinde Cumhur İttifakı’nın bugün olduğundan daha fazla “tüm düğmelere basacağını” belirten Tosun, popülist vaatler
Son dönemde açıklamaların her zamankinden daha fazla kaygı üzerinden iletildiğine dikkati çeken Tosun, “Cumhur İttifakı ‘korkunun çekiciliği’ mesajı stratejisiyle süreci yönetiyor. Bu ‘korku çekiciliği’ ancak ikinci turda artacaktır. Bu anlamda ‘FETÖ – PKK’ söylemleri yoğun olarak kullanılabilir. İstikrar vurgusu yapılarak ‘Bize oy vermezseniz Türkiye 12 Eylül öncesine döner’ gibi söylemler üretilebilir.”
‘KILIÇDAROĞLU İKİNCİ TURDA DAHA AVANTAJLI’
Kılıçdaroğlu’nun hükümetin bu mesajlarına rağmen ikinci ilaç olması durumunda daha avantajlı olacağını belirten Tosun, “Milli İttifak ve adayının mevcut kutuplaşması nedeniyle oy bagajı dolmuştur. Kararsız ve ilk kez seçmenlerden oy alma olasılığı daha düşüktür. İdeolojik bloklar ile ittifak blokları arasındaki geçiş de son derece sınırlıdır. Yani seçimin sonucunu değiştirecek olanlar ikinci cinste birinci tipte alınan kararı değiştirecek olanlar ve gençler olacaktır. Bu kitlenin Kemal Kılıçdaroğlu’na eğilimi daha güçlü. Bu nedenle Kemal Kılıçdaroğlu ikinci çeşitte daha avantajlı.”
“SEÇMENLER İKİNCİ TURDA ‘İSTİKRAR’ ARAMASINA KATILMAZ’
Milletvekilliği seçimlerinin ikinci tura geçildiğinde sonuçlarının netleşeceğini hatırlatan Tosun, “Cumhur İttifakı ilk turda mecliste çoğunluğu elde ederse ‘istikrar’dan söz edecek. Aynı meclis çoğunluğu ve Cumhurbaşkanlığı partisinin istikrar üreteceğini söyleyecektir. Ancak seçmen bu istikrar iddiasına inanmıyor. Kutuplaştırma siyasetinden bıkmış bir seçmen var. ‘Kutuplaşma – istikrar’ ikileminde kalmaları halinde seçmenin öncelikli tercihinin daha barışçıl bir Türkiye olacağını düşünüyorum.
‘İNCE DÜŞÜŞÜ DEVAM EDERSE BİRİNCİ CİNSTE BİTEBİLİR’
Muharrem İnce ve Sinan Oğan’ın adaylığının muhalefet için modüler bir tablo ortaya koyduğuna dikkat çeken Hakan Yavuzyılmaz, muhalefet ve Kılıçdaroğlu’nun yüksek ivme kazandıkları bir seçim sürecinden geçtiklerini belirterek, İstikrar Teftiş Ağı Araştırma ve Politika Geliştirme Koordinatörü Dr. , “Peki, ilk turda muhalefet lehine sonuçlanabilecek bir seçim yaşanırken, ikinci tur konuşulmaya başlandı.” İnce ve Ogan’ın oylarının düştüğünü gösteren anketlerin olduğunu hatırlatan Yavuzyılmaz, önümüzdeki 10 gün içinde bu düşüş trendinin hızlanması halinde seçimin de birinci tipte sonuçlanabileceğini belirtti.
‘GÜÇ, KARARLILIK GÜÇLENDİRME İLE ‘SİSTEM KİLİTLİ’ TELAFFUZUNU KULLANABİLİR’
Seçim yaklaştıkça kutuplaştırıcı dilin arttığını belirten Yavuzyılmaz, birinci cinste ortaya çıkacak Meclis kompozisyonunun muhtemelen ikinci tıpta kullanılacak dili de belirleyeceğini, iktidarın kutuplaştırıcı dilinin bu hale gelebileceğini söyledi. daha katı Yavuzyılmaz, muhalefetin Meclis’te çoğunluğu sağlayamaması durumunda, iki seçimin ortasında hükümetin yürüteceği kampanyanın ana ayağının ‘istikrar’ olacağını söyleyerek, “Cumhur İttifakı ilk turda meclis çoğunluğunu alırsa, ‘Cumhurbaşkanlığını kazanamazsak bir seçim daha olabilir’ veya ‘sistem kilitlendi’ sözlerini ikinci turda kullanabilirler.
“İLK TURDA ALINAN TÜM ÖNLEMLER, AYNI ÇABA İLE İKİNCİ TURDA DA ALINMALIDIR”
Türkiye’yi “seçilmiş otoriter rejim” tipi içinde sınıflandırdıklarını kaydeden Yavuzyılmaz, sandık güvenliği sorununun önemine de dikkat çekerek, “Türkiye demokratik standartlarda seçim yapamaz. İktidarın elinde tüm kamu kaynakları var ve bunu seçim sürecinde adil rekabeti ortadan kaldıracak şekilde kullanıyor. Power’ın araç kutusu, ikinci tura giden iki hafta içinde neler olabileceğini kontrol etme açısından çok geniş. İlk turda olduğu gibi ikinci turda da aynı gayretle sandık güvenliğine ilişkin gerekli tüm tedbirler alınmalıdır.”
‘SON SEÇEN İKİNCİ DÖNEM SONUÇUNDA KESİN OLACAK’
Yavuzyılmaz, seçimin ikinci cinsiyete bırakılması durumunda hangi adayın avantaj elde edeceğini büyük ölçüde Muharrem İnce ve Sinan Ogan’a oy veren seçmenlerin ve bu adayların ikinci cinsiyete giden süreçte telaffuzunun şekillendireceğini kaydetti. “Şu anda İnce CHP’yi, Kılıçdaroğlu’nu, Millet İttifakını destekliyor. Kendi başına kritik bir kampanya yürütüyor. İkinci tür ise bu seçmenlerin muhalefet adayına mı oy verecekleri yoksa sandığa gidip gitmeyecekleri ise kimin avantajlı olacağı konusunda büyük bir etkiye sahip olacaktır. Ülke Partisi’nde düşüş eğilimi olduğu unutulmamalıdır. Oradan kopan seçmenler muhalefete dönme potansiyeli olan seçmenlerdir. Ayrıca yıpranmış bir güç de söz konusudur. Bu nedenle Kılıçdaroğlu, bazı öngörülemezliklerle avantajlı durumda.”
‘İKİNCİ TURA GİDİŞTE 14 GÜN GERGİN OLACAK’
ORC Araştırma Genel Müdürü Mehmet Pösteki, seçimin ikinci tipte kalma ihtimali için “yüzde 50-50’lik bir durum var” değerlendirmesinde bulunarak, “Muharrem İnce ve Sinan Oğan’ın oylarının bir kısmı geçerse” dedi. Kemal Kılıçdaroğlu’na ise birinci turda bitebilir. Birinci turda biterse Kılıçdaroğlu’nun lehine biter” dedi.
‘SON 10 GÜNDE BELİRSİZ ORAN ÇOK DÜŞECEK’
İkinci tipte kalırsa orta 14 gün içinde gergin bir süreç yaşayacağını belirten Pösteki, “Hükümet üyeleri ve Cumhurbaşkanı bu yönde ilerliyor. Bu seçmenin arzu ettiği, görmek istediği bir durum değil. Başta Kemal Kılıçdaroğlu ve Meral Akşener olmak üzere muhalefet liderlerinin ekonomi, ülke sorunları ve mülteciler gibi çözülmesi gereken konularda seçmeni ikna etmesi gerekiyor. Şu anda bunu iyi yapıyorlar. Kararların son 10 gün içinde kesinleşeceği, kararsızların oranının çok düşeceği bir dönem” dedi.
‘KILIÇDAROĞLU İSTANBUL SEÇİMLERİ GİBİ KAZANDI’
Seçimin ikinci türden olması durumunda Meclisin aritmetiğinin büyük önem taşıdığını belirten Pösteki, “Tüm kamuoyu yoklamalarında Meclis çoğunluğu muhalefete gidecek gibi görünüyor. Aksi bir durum olmadığı takdirde tıpkı tekrarlanan İstanbul Büyükşehir Belediyesi seçimlerinde olduğu gibi Kemal Kılıçdaroğlu seçimi ikinci turda ciddi bir farkla kazanacak.
‘İLK TUR VE İKİNCİ TUR’DA FAVORİ KILIÇDAROĞLU’
Yüzde 7’lik bir kesimin ne Tayyip Erdoğan’a ne de kendisini “muhalefet seçmeni” olarak tanımlayan Kemal Kılıçdaroğlu’na oy vermediğini, İnce ve Ogan’ı tercih ettiğini belirten Pösteki, “Muharrem İnce’nin seçmenleri arasında Tayyip Erdoğan’a oy verdiler. Seçmenler de var. Son verilere göre Muharrem İnce’nin oyundaki düşüşü Erdoğan’ın lehine. Ama bu seçmen içinde milliyetçiler, solcular ve sosyal demokratlar var. Önümüzdeki 10 gün içinde kitlenin Kemal Kılıçdaroğlu lehine bir eğilim göstereceğini düşünüyorum. Diyelim ki gelmedi ve seçim ikinci tura kaldı. Bu seçmen orada Kemal Kılıçdaroğlu’nu destekleyeceğini söylüyor” diyerek, Kemal Kılıçdaroğlu’nun hem birinci hem de ikinci tıpta en sevdiği isim olduğunu sözlerine ekledi.
‘SEÇİMLER İKİNCİ TURDA KALDI’
Rawest Araştırma Genel Müdürü Roj Girasun, Muharrem İnce’nin oylarında 3 hafta öncesine göre yarı yarıya azalma olduğunu ancak bunun birinci basamakta seçimleri bitirecek düzeyde olmadığını söyledi. Ancak İnce’nin oylarındaki erime aynı hızla devam ederse ve bu oyların tamamına yakını Kılıçdaroğlu’na gelirse seçim ilk turda sonuçlanabilir. Ama zaten İnce’ye oy veren seçmenin neredeyse tamamı ikinci turda Kılıçdaroğlu’ndan yana.
‘SEÇMEN OYUNU BELİRLEYİCİ MUHARREM İNCE’YE VERDİ’
Erdoğan ve Kılıçdaroğlu’na oy veren seçmenin kararının büyük ölçüde netleştiğini, asıl belirleyicinin Muharrem İnce’ye oy veren seçmenler olduğunu belirten Girasun, “Bu seçmenler fikirlerini mi seçecek yoksa tercihleri mi belirleyici olacak?” ? Yani görüşleri zayıf da olsa daha mantıklı hareket edip Kılıçdaroğlu’na yönelirlerse seçim ilk turda biter. Ama şimdi görünen İnce’nin seçimi ikinci tura bıraktığı.
‘PARLAMENTO SONUÇLARI DA BELİRLEYİCİ’
Girasun, seçim ikinci cinse bırakılırsa hangi adayın daha avantajlı, hangi ittifakın mecliste çoğunluğu elde edeceğini belirterek, “Kılıçdaroğlu her halükarda daha avantajlı olacak çünkü seçimlerde daha fazla oy alacak. ilk tur Ama Cumhur İttifakı Meclis çoğunluğunu alırsa, TİP ve Memleket Partisi milletvekili bulamazsa böyle bir ihtimal var; psikolojik üstünlük Cumhur İttifakına geçebilir. Muhalefet meclis çoğunluğunu kazanırsa hem siyaset psikolojisi hem de aritmetik üstünlük Kılıçdaroğlu’nun lehine olacaktır”.
‘KÜRT SEÇMENİN ‘ERDOĞAN GİT’ MOTİVASYONU İKİNCİ NESİLDE GÜÇLENİYOR’
Girasun, ikinci tip Yeşil Sol Parti seçmeni ile ilgili olarak, “Şu anda Kürt seçmenin temel motivasyonu ‘Erdoğan gitmeli’ duygusu. Bu duygu ikinci turda daha güçlü bir şekilde yansır. Kürt seçmenin bu hissi ‘Meclis seçimleri bitti, milletvekillerini kazandık’ demekle bitmiyor. İktidarı kaybetme ve muhalefetle birlikte kazanma duygusu Yeşil Sol Parti seçmeninde çok güçlü. Erdoğan’ın gitme ihtimali bu duyguyu daha da pekiştiriyor” dedi.
